Đặc
trưng của cơ chễ kế hoạch hóa tập trung quan liêu bao cấp
I,
đặc trưng
1/
NN quản lý nên kinh tế chủ yếu bằng mệnh lệnh hành chính dựa trên hệ thống chỉ tiêu pháp lệnh chi tiết từ trên xuống dưới
.
tính pháp lệnh: NN xây dựng các chỉ tiêu một cách chủ quan, sau đó đưa xuống
cho các doanh nghiệp, thậm chí cả hợp tác xã thực hiện
.
hệ thống chi tiêu: cấp phát vốn, vật tư, giao nộp sản phẩm cho nông nhiệp cũng đều năm trong chỉ tiêu kế hoạch NN giao cho
.
các doanh nghiệp chỉ quan tâm đến một vấn đề duy nhất đó là hoàn thành chỉ tiêu
2/
các cơ quan hành chính can thiệp quá sâu
vào hđ sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp
.
Những thiệt hại về vật chất do các quyết định không đúng gây ra thì ngân sách
nông nghiệp phải gánh chịu
.
chỉ coi trọng kinh tế quốc doanh và kinh tế tập thể=> hạn chế sự phát triển
và đóng góp
3/
quan hệ hàng hóa – tiền tệ bị coi nhẹ, chỉ là hình thức, quan hệ hiện vật là chủ
yếu
.các
công cụ như giá cả, lại suất , tiền lương chỉ áp dụng để tính toán một cách
hình thức
.
giá cả không phản ánh quan hệ cung cầu
.
tiền lương quy định theo cấp bậc hành chính và thâm niên, tính theo chủ nghĩa
bình quân, không tính theo hiểu quả lao
động của mỗi người
.
tính trạng khan hiếm hàng hóa khiến cuộc sống chất vật không những về số lượng
mà cả về phẩm chất của nhiều mặt hàng
4/
Bộ máy quản lý cồng kềnh, nhiều cấp trung gian
.
hệ thống thể chế chưa đồng bộ, còn chồng chéo, thiếu thống nhất, thụ tục hành
chính còn rườm rà, phức tạp, trật tự, kỉ cương chưa nghiêm
.
tổ chức bộ máy cồng kềnh nhiều tầng nấc phương thức quán lí hành chính vừa tập
trung quan liêu vừa phân tán chưa thông suốt
.
đội ngũ cán bộ công chức còn nhiều điểm yếu về phẩm chất, tinh thần, trách nhiệm
II/
hình thức bao cấp
1,
bao cấp qua giá:
+
hạch toán kinh tế chỉ là hình thức
+
mua như cướp và bán như cho là cảnh thường
thấy
+
giá bán thấp hơn tiền vốn bỏ ra
+
hình thức bao cấp giá của NN đã làm giảm tính cạnh tranh của các dn, không kích thích được khả năng sản xuất
2/
bao cấp qua chế độ tem phiếu
+phân
phối vật phẩm tiêu dùng qua hình thức tem phiếu mức giá khác xa so với giá thị
trường
+
hàng hóa được NN phân phối theo chế độ tem phiếu
+
hàng hóa không được mua bán tự do trên thị trường
+
hạn chế trao đổi bằng tiền mặt
3/
Bao cấp theo chế độ cấp phát vốn
+
tăng gánh nặng đối với ngân sách làm cho sử dụng vốn kém hiểu quả, nảy sinh cơ
chế “xin - cho”
+
không dựa trên sự cạnh tranh bình đẳng, những tiêu chí , biểu mậu và quy trình
cụ thể
+
hậu quả nặng nề, nghiêm trọng, đất nước kém phát triển, tụt hậu hàng chục, hàng
trăm năm so với nước ngoài, nông dân đói khổ, thiếu thốn
III/
đánh giá
Ưu
điểm
1/
cho phép tập trung các nguôn lực kinh tế
vào các mục tiêu chủ yếu
2/
đáp ứng được yêu cầu của thời chiến vì đất nước bị xâm lược
3/
NN thực hiện bao cấp hoàn toàn giúp người lính yên tâm chiến đấu
Nhược
điểm
1/
thủ tiêu cạnh tranh, ,kìm hãm sự phát triển của tiến bộ KH-KT
2/
triệt tiêu động lực kinh tế đối với người lao động, không kích thích tính năng
động, sáng tạo
3/
cán bộ công chức của các cơ quan hành chính nông nghiệp trở nên quan liêu, lộng quyền, hách dịch
4/
cơ chế bao cấp bộc lộ rõ khiếm khuyết của nó nên nền kinh tế xã hội làm vào khủng
hoảng trì trệ
Bài Viết Liên Quan |