Câu 34: Hãy phân tích những nguyên tắc xây dựng Đảng kiểu mới ở Việt Nam
Trả lời:
A. phân tích những nguyên tắc xây dựng
Đảng kiểu mới.
- V.I.Lênin đã đề ra những nguyên tắc xây dựng Đảng
kiểu mới để phân biệt với những Đảng cơ hội của Quốc tế II. Hồ Chí Minh đã tiếp
thu những nguyên lý xây dựng Đảng của V.I.Lênin, đề ra những nguyên tác xây
dựng Đảng kiểu mới ở việt nam sau đây:
Một là, nguyên tắc tập trung dân chủ.
- Đây là nguyên tác cơ bản nhất để xây dựng Đảng cộng
sản, không biến Đảng thành một câu lạc bộ, Hồ Chí Minh gọi tập trung dân chủ là
nguyên tắc tổ chức của Đảng.
- Dân chủ và tập trung là hai mặt có quan hệ gắn bó và
thống nhất với nhau trong một nguyên tắc, dân chủ để đi đến tập trung, là cơ sở
của tập trung; tập trung trên cơ sở dân chủ, thep nguyên tắc thiểu số phải phục
tùng đa số, cấp dưới phục tùng cấp trên, mọi đảng viên phải chấp hành vô điều
kiện nghị quyết của Đảng. Từ đó làm cho “Đảng ta tuy nhiều người nhưng khi tiền
đánh thì chỉ như một người”.
- Về dân chủ, Người viết: “Chế độ ta là chế độ dân chủ,
tư tưởng phải được tự do. Tự do là thế nào? Đối với mọi vấn đề, mọi người tự do
bày tỏ ý kiến của mình, góp phần tìm ra chân lý. Đó cũng là một quyền lợi và
cũng là một nghĩa vụ của một người.
Khi mọi người đã phát biểu ý kiến, đã tìm thấy chân lý,
lúc ấy, quyền tự do tư tưởng hóa ra quyền tự do phục tùng chân lý.”
- Người đặc biệt nhấn mạnh đến việc thực hiện và phát
huy dân chủ nội bộ, vì có dân chủ trong Đảng mới có thể nói đến dân chủ trong
xã hội, mới định hướng cho việc xây dựng một chế độ dân chủ triệu lần dân chủ
hơn chế độ tư bản chủ nghĩa.
Hai là, nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách.
- Theo Hồ Chí Minh, đây là nguyên tắc lãnh đạo của
Đảng. Nhiều người thì nhiều kiến thức, người thấy mặt này, người thấy mặt kia,
do dó hiểu được mọi mặt, mọi vấn đề. Việc gì đã được tập thể bàn bạc kỹ lưỡng,
kế hoạch đã được định rõ thì cần giao cho một người phụ trách, như thế công
việc mới chạy, như thế mới tránh được thói dựa dẫm, người này ỷ vào người kia,
ỷ lại vào tập thể. Không xác định rõ cá nhân phụ trách, thì giống như “nhiều
sãi không ai đóng cửa chùa”.
- Người kết luận: “Lãnh đạo không tập thể, thì sẽ đi
đến cái tệ bao biện, độc đoán, chủ quan. Kết quả là hỏng việc.
Phụ trách không do cá nhân, thì sẽ đi đến cái tệ bừa
bãi, lộn xộn, vô chính phủ. Kết quả cũng là hỏng việc.
Tập thể lãnh đạo và cá nhân phụ trách cần phải luôn
luôn đi đôi với nhau” .
- Về vấn đề tập trung dân chủ, Người giải thích:
“Tập thể lãnh đạo là dân chủ
Cá nhân phụ trách là tập trung
Tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách tức là dân chủ tập
trung”
Ba là, nguyên tắc tự phê bình và phê bình:
- Hồ Chí Minh coi đây là nguyên tắc sinh hoạt của Đảng,
là quy luật phát triển của Đảng. Người nhấn mạnh: “Muốn đoàn kết chặt chẽ trong
Đảng, ắt phải thống nhất tư tưởng, mở rộng dân chủ nội bộ, mở rộng tự phê bình
và phê bình”.
- Người xem tự phê bình và phê bình là vũ khí để rèn
luyện đảng viên, nhằm làm cho mỗi người tốt hơn, tiến bộ hơn và tăng cường đoàn
kết nội bộ hơn.
- Tự phê bình và phê bình là vũ khí để nâng cao trình
độ của Đảng, để Đảng làm tròn sứ mệnh lãnh đạo cách mạng, làm tròn trách nhiệm
trước giai cấp và dân tộc. Người nói: “Một Đảng mà giấu giếm khuyết điểm của
mình là một Đảng hỏng. Một Đảng có gan từa nhận khuyết điểm của mình, vạch rõ
những cái đó… là một Đảng tiến bộ, mạnh dạn, chắc chắn, chân chính” 4.
- Tự phê bình và phê bình không những là một vấn đề của
khoa học cách mạng, mà còn là của nghệ thuật. Người lưu ý cán bộ, đảng viên và
các cấp bộ Đảng từ trên xuống dưới phải “luôn luôn dùng và khéo dùng cách phê
bình và tự phê bình”. Muốn thực hiện tốt nguyên tắc này, đòi hỏi mỗi người phải
trung thực, chân thành với bản thân mình cũng như với người khác, “phải có tình
đồng chí thường yêu lẫn nhau”.
Bốn là, nguyên tắc kỷ luật nghiêm minh và tự giác.
- Hồ Chí Minh rất coi trọng việc xây dựng một kỷ luật
nghiêm minh và tự giác trong Đảng để tạo nên sức mạnh to lớn của Đảng: “Sức
mạnh vô địch của Đảng là ở tinh thần kỷ luật tự giác, ý thức tổ chức nghiêm
minh của cán bộ, đảng viên.”
- Theo Hồ Chí Minh nghiêm minh là thuộc về tổ chức Đảng, tự giác là thuộc về mỗi cá nhân cá bộ, đảng viên đối với Đảng.
Hồ Chí Minh nói: “Kỷ luật này lá do lòng tự giác của đảng viên về nhiệm vụ của
họ đối với Đảng”1
- Yêu cầu cao nhất của kỷ luật Đảng là chấp hành các chủ
trương, nghị quyết của Đảng và tuân thủ các nguyên tắc tổ chức, lãnh đạo và
sinh hoạt Đảng, các nguyên tắc xây dựng Đảng.
Mỗi đảng viên dù ở cương vị nào, mỗi cấp ủy dù ở cấp bộ
nào cũng phải nghiêm túc kỷ luật của các đoàn thể và pháp luật của Nhà nước,
tuyệt đối không ai được cho phép mình coi thường, thậm chí đứng trên tất cả. Về
vấn đề này, Hồ Chí Minh đã nhấn mạnh: “Mỗi đảng viên cần phải làm kiểu mẫu phục
tùng kỷ luật, chẳng những kỷ luật của Đảng, mà cả kỷ luật của các đoàn thể nhân
dân và của cơ quan chính quyền cách mạng” 2.
Năm là, nguyên tắc đoàn kết, thống nhất trong Đảng.
- Hồ Chí Minh khẳng định, đoàn kết thống nhất của Đảng
là một nguyên tắc quan trọng của Đảng kiểu mới của Lênin. Xây dựng sự đoàn kết
thống nhất trong Đảng để làm nòng cốt cho việc xây dựng sự đoàn kết thống nhất
trong nhân dân, xây dựng nên khối đoàn kết vững chắc, đảm bảo cho việc giành
được những thắng lợi ngày càng to lớn hơn.
- Hồ Chí Minh coi giữ gìn đoàn kết, thống nhất trong
Đảng là nhiệm vụ của toàn Đảng. Trong di chúc, Người viết: “Đoàn kết là một
truyền thống cực kỳ quý báu của Đảng và của dân ta. Các đồng chí từ Trung ương
đến các chi bộ cần phải giữ gìn sự đoàn kết nhất trí của Đảng như giữ gìn con
ngươi của mắt mình” 3
- Cơ sở để xây dựng sự đoàn kết thống nhất trong Đảng
chính là đường lối, quan điểm của Đảng và Điều lệ Đảng. Nếu xa rời cơ sở này sẽ
xuất hiện những nguy cơ phá hoại đoàn kết thống nhất từ bên trong.
- Củng cố và tăng cường sự đoàn kết thống nhất đối với
cán bộ lãnh đạo có ảnh hưởng đến sự đoàn kết thống nhất của nhiều cán bộ, đảng
viên, đến toàn Đảng. Về vấn đề này, Hồ Chí Minh đã nhấn mạnh: “Ngày nay, sự
đoàn kết trong Đảng là quan trọng hơn bao giờ hết, nhất là sự đoàn kết chặt chẽ
giữa các cán bộ lãnh đạo”.
- Để xây dựng sự đoàn kết thống nhất trong Đảng, Người
yêu cầu: phải thực hiện và mở rộng dân chủ nội bộ; phải thường xuyên thực hiện
phê bình và tự phê bình; phải thường xuyên tu dưỡng đạo đức cách mạng, chống
chủ nghĩa cá nhân với bao nhiêu thứ tệ nạn từ chủ nghĩa cá nhân mà ra – tham ô,
lãng phí, quan liêu, bè cánh, cơ hội, dối trá, chạy theo chức quyền, danh lợi.
B.Những vấn đề trong bối cảnh hiện mà
đảng cần quan tâm
1.Đảng vừa là người lãnh
đạo, vừa là đầy tớ trung thành của nhân dân. Phải thường xuyên chăm lo củng cố
mối quan hệ máu thịt giữa Đảng và dân.
- Từ khi Đảng ra đời, do có đường lối đúng đắn và có sự
gắn bómáu thịt với nhân dân, Đảng đã được nhân dân thừa nhân là Đảng duy nhất
có vai trò lãnh đạo cách mạng Việt Nam và trong suốt tiến trình đi lên của cách
mạng Việt Nam, Đảng ta hoàn toàn xứng đáng với sự tin cậy ấy. Năm 1960, Người
nói: “Với tất cả sự khiêm tốn của một người cộng sản, chúng ta có thể tự hào
rằng, Đảng ta vĩ đại thật”.
- Trong suốt tiến trình cách mạng Việt Nam
- Đảng cầm quyền lại càng phải ý thức thật sâu sắc mình
là đầy tớ nhân dân, chứ không phải người chủ của nhân dân, tự cho phép mình
đứng trên dân, trên Nhà nước, trên pháp luật. Đảng lãnh đạo Nhà nước là nhằm
xây dựng một Nhà nước thực sự của dân, do dân và vì dân.
- Là đầy tớ trung thành của nhân dân, Đảng không có
quyền lợi gì của riêng mình, ngoài quyền lợi của giai cấp, của dân tộc. Đảng
không ở trên dân, cũng không ở ngoài dân, mà ở trong dân, trong lòng dân. đảng
cũng phải lấy dân làm gốc.
2. Đảng phải thường
xuyên tự chỉnh đốn, tự đổi mới.
- Chỉnh đốn và đổi mới là nhằm làm cho Đảng thực sự
trong sạch, vững mạnh cả về ba mặt chính trị, tư tưởng và tổ chức, làm cho đội
ngũ cán bộ, đảng viên không ngừng nâng cao phẩm chất và năng lực trước những
yêu cầu và nhiệm vụ cách mạng.
- Hồ Chí Minh nhận định, bên cạnh số đông đảng viên xứng
đáng với danh hiệu của mình, thì vẫn có một số “thấp kém về tinh thần và đạo
đức cách mạng…họ tự cho mình có quyền sống xa hoa hưởng lạc, từ đó mà đi đến
tham ô, trụy lạc, thậm chí sa vào tội lỗi” . Hồ Chí Minh đã nêu lên một luận
điểm quan trọng: “Một dân tộc, một Đảng và mỗi con người, ngày hôm qua là vĩ
đại, có sức hấp dẫn lớn, không nhất định hôm nay và ngày mai vẫn được mọi người
yêu mến và ca ngợi, nếu lòng dạ không trong sáng nữa, nếu sa vào chủ nghĩa cá
nhân” . Vì vậy, phải chỉnh đốn để sửa chữa những lỗi lầm, sai trái ấy.
- Đối với toàn Đảng, mỗi cán bộ, đảng viên đều chịu
những ảnh hưởng của xã hội, cả cái tốt và cái xấu, cái hay và cái dở. Chỉ có
thể phát huy được cái tốt, cái hay, lọc bỏ được được cái xấu, cái dở bằng việc
rèn luyện thường xuyên của mỗi cán bộ, đảng viên, thường xuyên chú ý đến việc
chỉnh đốn Đảng.
- Trong điều kiện Đảng đã trở thành Đảng cầm quyền, Hồ
Chí Minh coi việc xây dựng đảng, chỉnh đốn Đảng là công việc thường xuyên của
Đảng. Người nhìn thấy rõ hai mặt của quyền lực: một mặt, quyền lựx có sức mạnh
rất to lớn để cải tạo cái cũ và xây dựng cái mới trong tất cả các lĩnh vực của
đời sống xã hội, nếu biết sử dụng đúng quyền lực; mặt khác, nó cũng có sức phá
hoại rất ghê gớm vì con người nắm quyền lực có thể thoái hóa, biến chất rất
nhanh chóng, nếu đi vào con đường tham muốn quyền lực, chạy theo quyền lực,
tranh giành quyền lực, và khi đã có quyền lực thì lợi dụng quyền lực, lạm
quyền, lộng quyền, đặc quyền, đặc lợi… Vì vậy, trong điều kiện đảng lãnh đạo
chính quyền, Đảng phải đặc biệt quan tâm đến việc chỉnh đốn và đồi mới Đảng để
hạn chế, ngăn chặn, đẩy lùi và tẩy trừ mọi tệ nạn do thoái hoá biến chất gây
ra.
- Trước lúc đi xa, Người còn để lại những lời tâm
huyết, căn dặn toàn Đảng: “Việc cần phải làm trước tiên là chỉnh đốn lại Đảng, làm cho mỗi đảng
viên, mỗi đoàn viên, mỗi chi bộ đều ra sức làm tròn nhiệm vụ Đảng giao phó cho
mình, toàn tâm toàn ý phục vụ nhân dân”
Những luận điểm trên đây về công tác xây dựng Đảng của
Hồ Chí Minh thực sự là một chân lý, phản ánh đúng thực tiễn và đã được thực
tiễn kiểm nghiệm, khôngphải chỉ từ thực tiễn nước ta, mà còn ở nhiều nơi trên
thế giới, có ý nghĩa rất sâu xa đối với Đảng Cộng sản, đối với mỗi đảng viên
cộng sản. Nghị quyết Trung ương 6 (lần 2) khoá VIII về xây dựng chỉnh đốn Đảng
và Nghị quyết Đại hội IX đang được toàn Đảng triển khai hiện nay là những việc
làm thiết thực để thực hiện những di huấn của Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng
trong tình hình mới.