Câu
hỏi 1. Khái niệm giai cấp công nhân? Đáp. Câu trả lời gồm hai ý
1) Các nhà sáng lập chủ nghĩa xã hội khoa học dùng nhiều thuật ngữ khác nhau để
chỉ giai cấp có lợi ích đối lập trực tiếp với giai cấp tư sản trong xã hội tư
bản chủ nghĩa- đó là giai cấp công nhân, giai cấp vô sản, giai cấp những người
lao động làm thuê v.v. Giai cấp này là sản phẩm của nền đại công nghiệp tư bản
chủ nghĩa và cho dù tên gọi có khác nhau, nhưng có hai tiêu chí cơ bản để xác
định giai cấp công nhân, phân biệt nó với các lực lượng xã hội khác
a) Về phương thức sản xuất, giai cấp công nhân là những người lao động trực
tiếp hay gián tiếp vận hành công cụ sản xuất có tính chất công nghiệp, ngày
càng hiện đại và xã hội hoá cao. Đây cũng là tiêu chí cơ bản để phân biệt người
công nhân hiện đại với người thợ thủ công thời trung cổ hay người thợ trong
công trường thủ công.
b) Về vị trí của giai cấp công nhân trong quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa,
giai cấp công nhân là những người không có tư liệu sản xuất, phải bán sức lao
động cho nhà tư bản và bị nhà tư bản bóc lột giá trị thặng dư. Chính thuộc tính
này đã biến giai cấp công nhân trở thành giai cấp đối kháng với giai cấp tư sản
và dựa vào đây mà C.Mác và Ph.Ănghen còn gọi giai cấp công nhân là giai cấp vô
sản trong xã hội tư bản.
Cũng cần lưu ý rằng, giai cấp công nhân là giai cấp ra đời và phát triển gắn
với sự ra đời và phát triển của nền đại công nghiệp, nên khi tìm hiểu giai cấp
công nhân cũng cần thấy rằng đây là một khái niệm mở. Sự biến đổi của giai cấp
công nhân diễn ra thường xuyên, liên tục, cả về số lượng, chất lượng, đặc biệt
biến đổi về cơ cấu. Công nhân hiện nay không chỉ bao gồm những người đi làm
thuê (ở các nước tư bản chủ nghĩa), mà một bộ phận không nhỏ đã trở thành người
làm chủ, nắm quyền lãnh đạo xã hội (ở các nước xã hội chủ nghĩa); họ không chỉ
bao gồm những người lao động chân tay mà còn bao gồm cả những người lao động
sản xuất với trình độ trí tuệ cao; họ không chỉ gồm những người lao động công
nghiệp trực tiếp tạo ra các giá trị vật chất cho xã hội mà còn bao gồm những
người lao động trong những ngành dịch vụ hoạt động theo lối công nghiệp.