Câu
hỏi 8.Bản chất, nội dung của chủ nghĩa duy vật biện chứng? Đáp. Câu trả lời gồm ba ý lớn
1) Chủ nghĩa duy vật biện chứng là cơ sở lý luận của thế giới quan khoa học; là
khoa học về những quy luật chung nhất của sự vận động và phát triển trong tự
nhiên, xã hội và tư duy. Triết học Mác-Lênin là triết học duy vật, bởi triết
học đó coi ý thức là tính chất của dạng vật chất có tổ chức cao là bộ não người
và nhiệm vụ của bộ não người là phản ánh giới tự nhiên. Sự phản ánh có tính
biện chứng, bởi nhờ nó mà con người nhận thức được mối quan hệ qua lại chung
nhất giữa các sự vật, hiện tượng của thế giới vật chất; đồng thời nhận thức
được rằng, sự vận động và phát triển của thế giới là kết quả của các mâu thuẫn
đang tồn tại bên trong thế giới đang vận động đó.
2) Chủ nghĩa duy vật biện chứng là hình thức cao nhất trong các hình thức của
chủ nghĩa duy vật. Bản chất của nó thể hiện ở a) Giải quyết duy vật biện chứng
vấn đề cơ bản của triết học. b) Sự thống nhất giữa chủ nghĩa duy vật với phép
biện chứng tạo nên chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật biện chứng
không chỉ là phương pháp giải thích, nhận thức thế giới, mà còn là phương pháp
cải tạo thế giới của giai cấp công nhân trong quá trình cải tạo và xây dựng xã
hội. c) Quan niệm duy vật về lịch sử là cuộc cách mạng trong học thuyết về xã
hội. d) Sự thống nhất giữa tính khoa học với tính cách mạng; lý luận với thực
tiễn tạo nên tính sáng tạo của triết học Mác.
3) Nội dung của chủ nghĩa duy vật biện chứng gồm nhiều bộ phận, nhưng cơ bản
nhất là bản thể luận duy vật biện chứng; nhận thức luận biện chứng duy vật và
duy vật biện chứng về xã hội. Với bản chất và nội dung như vậy, chủ nghĩa duy
vật biện chứng có chức năng thế giới quan duy vật biện chứng và chức năng
phương pháp luận biện chứng duy vật, tạo cơ sở cho sự định hướng trong hoạt
động nhận thức và hoạt động thực tiễn.